خلاصه‌ی جلسه‌ی فروردین ماه
بسم الله
در این جلسه هیأت، گعده-ارائه‌ای حول محور "تقوا" و آثار آن در انسان مؤمن از منظر قرآن داشتیم.
با توجه به آیات 130 تا 136 سوره مبارکه آل عمران:
- ... خداوند در ادامه توصیه به تقوا می‌فرماید: و أطیعوا الله و الرّسول لعلّکم تُرحمون؛ نخست این سوال مطرح می‌شود که مگر اطاعت از رسول، جز اطاعت از خداست که ذکر آن را لازم دانسته؟ می‌توان گفت این تأکید، خط بطلانی ست بر ادعای کسانی که خود را مطیع پروردگار می‌داسنتند، اما از اوامر پیامبر پیروی نمی‌کردند. نکته بعد، مربوط به واژه رحم است. اگر دقت کنیم، عمده فکر ما این است که در مواقع اظهار ضعف، بی‌عملی و مرتکب اشتباه شدن رحم خدا را طلب می‌کنیم. حال آن که قرآن نگاهی درست عکس این را تعلیم می‌دهد و آن، طلب رحم کردن از خدا به واسطه اطاعت از او و پیامبرش است.
- در آیه بعد، توصیه به مُسارعت در رسیدن به مغفرت پروردگار و بهشت می‌کند. نکته اول این که اسلام به انسان نمی‌گوید نیروهایت را خرج نکن و در دنیا ندو! و هر که این را استنباط کند درست نفهمیده. قرآن می‌گوید تلاش و رقابت بکن اما برای هدفی که در شأن تو –انسان- باشد. می‌گوید حتی آسمان و زمین هم کم است برای تو.
مغفرت یعنی التیام دادن و پر کردن یک خلأ. درباره زخم مثلاً تصور کنید که چگونه ترمیم می‌شود؛
این نیست که ما منفعلانه استغفار کنیم؛ بلکه باید با سعی و عمل در صدد جبران کاستی‌ها و خطاهای گذشته برآِییم تا مشمول غفران خداوند بشویم. درست مثل وقتی که در مسیر سفر، بیش از حد استراحت و سستی کرده باشیم. حال اگر رسیدن به مقصـ(و)د در زمان مشخص برایمان مهم باشد، بقیه راه را سریع‌تر خواهیم رفت.
- آیه 134 به سراغ ویژگی دیگری از اهل تقوا می‌رود: الذین ینفقون فی السرّاء و الضرّاء و الکاظمین الغیظ و العافین عن الناس؛ درباره انفاق باید گفت این عمل باید در همه حال، مفید و سازنده باشد. نه این که بدون دقت و به دلخواه خرج کنیم و بعد نام آن را انفاق بگذاریم. باید به نیازهای جامعه اسلامی دقت کنیم و حتی بین دو نیاز بتوانیم اولویت را تشخیص دهیم.
معنای کظم غیظ این نیست که کلاً خشم را در خود بکشیم. کما این که در جای دیگر توصیه دارد: اشدّاء علی الکفار رحماء بینهم. بلکه منظور این است که اهل تقوا بر اساس احساس خشمشان تصمیم نمی‌گیرند؛ هنگام عصبانیت دست به عمل نمی‌زنند تا بتوانند از عقل خود برای تصمیم استفاده کنند.
- آیه بعد می‌فرماید اهل تقوا وقتی مرتکب گناهی می‌شوند یا به خود ستمی می‌کنند، سریع به یاد خدا می‌افتند و از او مغفرت می‌خواهند (یا همان تعریف) و البته تنها خداست که قادر است با غفران خود، اثر گناه را از بین ببرد. در جای دیگری هم آیه عجیبی ست که می‌فرماید إنّ الذین اتّقوا إذا مسّهم طائف من الشیطان تذکّروا ... (آیه 251 سوره مبارکه اعراف). یاد خدا حربه ماست علیه شیطان و این خیلی مهم است.
- در نهایت مجدداً به پاداش حقیقی اهل تقوا اشاره می‌کند و بر عامل بودن تاکید می‌کند.
