خلاصهی جلسهی اردیبهشت ماه
بسم الله
جلسه نخست از جلسات سهگانه آقای منصوری (رابطه انسان و بندگی)
معنای بندگی چیست؟
بندگی یک حال است که این حال در همهی موجودات وجود دارد. انسان چون میتواند این حال را درک کند، بندگیاش مختارانه و از روی عقل است، همچنین در این مسیر جای پیشرفت دارد. این حال بروز و ظهوری دارد: مثلاً میگوییم ایمان. ایمان یعنی اتصاف به اصول عقاید. یک انسان اگر ایمان واقعی داشته باشد متصف میشود به توحید، ولایت، نبوت و... .
چطور به این ایمان دست پیدا کنیم؟
کلید ورود به یک بندگی درست، جهانبینی درست است. جهانبینی دو نوع است: علمی و عملی.
فرض کنید ما همدیگر را در آینه میبینیم. یکی از ما به دلیلی متوجه میشود این چیزهایی که میبیند در آینه است. وقتی این شخص متوجه شود که این تصاویر واقعی نیستند، استقلال آن موجودات ازشان گرفته و وابسته به آینه میشود. حال آن شخص یک پله جلوتر میرود و میبیند که خودش هم یکی از تصاویر آینه است. آن وقت استقلال از خودش هم گرفته میشود (میفهمد که در دریای بندگی غرق است). این حال، حال بندگی است. یعنی خود را جزوی از یک جریان کلی مییابد.
مثال آینه خیلی مهم و موثر در درک این جهانبینی و جایگاه بنده نسبت به خداست. هر چقدر میتوانید در طول روز و شب در آن تأمل کنید.
چند نوع عبادت داریم؛ بعضی هستند که خدا را به خاطر علاقهی شدیدی که به او دارند عبادت میکنند که این عبادت آزادگان است. همهی راهی که انسان باید طی کند تا به چنین عبادتی برسد، درک ذلت عبودیت و عزت ربوبیت است؛ یعنی این که خدا تنها موجود مستقل و کارکن جهان است و بقیه هیچ کاره اند.
خدا در آیهی 9 سورهی مبارکهی جمعه میفرماید: اى کسانى که ایمان آوردهاید چون براى نماز جمعه ندا درداده شد به سوى ذکر خدا بشتابید و داد و ستد را واگذارید (ذَروا البَیع). اگر بدانید این براى شما بهتر است. و در آیهی 10 میفرماید: و چون نماز گزارده شد در [روى] زمین پراکنده گردید و فضل خدا را جویا شوید (و ابتَغوا مِن فضلِ الله) و خدا را بسیار یاد کنید، باشد که رستگار گردید.
از مقایسهی این دو آیه میفهمیم که نماز جمعه بر روی جهانبینی تاثیر میگذارد زیرا در آیهی 10 بجای کلمهی "بیع" میگوید "فضل الله" . این جهانبینی عملی است.
خدا در آیهی آخر سورهی طلاق میفرماید: خدا همان کسی است که هفت آسمان و همانند آنها هفت زمین را آفرید. فرمان در میان آنها فرود میآید تا بدانید که خدا بر هر چیزی تواناست و به راستی دانش وی هر چیزی را در بر گرفته است.
این جهانبینی علمی است. یعنی بدانی که همه چیز دست خداست.
انسان برای اینکه انسان عقلی و شرعی بشود (تجلی بندگی) باید از ظاهر شروع کند. باید ظاهر خودش را هرچه بیشتر به ظاهر رسول الله شبیه بکند. کمکم این ظاهر روی باطن تاثیر میگذارد و چشمههای ایمان از درونش جاری میشود. البته نباید در ظاهر دوست خدا باشیم و در باطن دشمن او. این میشود ظاهرسازی.
اما در مقابل ظاهرسازی، حفظ ظاهر است؛ یعنی اگر در باطنمان جهان بینی درستی هم نداریم و ایمانمان ضعیف است اما ظاهرمان را حفظ می کنیم برای تقویت ایمان. این کار چون با هدف درست انجام میشود مذموم نیست.